گیاه آپارتمانی فیکوس با نام علمی (Ficus Elastic) یکی از محبوب‌ترین گیاهانی است که در منازل مشاهده می‌شود. اما گاهی اوقات ممکن است شاهد رشد نکردن فیکوس باشید. آیا واقعا رشد آن متوقف می‌شود؟ آیا فیکوس تا میزان خاصی رشد می‌کند و پس از آن از ادامه رشد دست می‌کشد؟ به نظر شما چنین موضوعی می‌تواند حقیقت داشته باشد؟
ما این جا هستیم که پاسخ پرسش‌های شما را بدهیم. پس با ما همراه باشید تا عواملی که باعث رشد نکردن فیکوس می‌شوند را به شما معرفی کنیم.
چه عواملی باعث رشد نکردن فیکوس می‌شود؟
گیاه فیکوس یک گیاه آپارتمانی فوق العاده زیبا و چشم نواز است و با ظاهر شگفت انگیز خود می‌تواند سریعا محیط شما را تغییر دهد. این گیاه بومی آسیای جنوبی است و به خانواده بزرگ فیکوس‌ها و انجیرها تعلق دارد. بله درست شنیدید؛ انجیرها! انجیرهایی که ما آن‌ها را می خوریم.
فیکوس‌ها از جمله گیاهان آپارتمانی هستند که سرعت رشد بالایی دارند و این قابلیت را دارند که در شرایط سخت زنده بمانند. آن‌ها می‌توانند در داخل منزل حتی تا ارتفاع 4 متری رشد کنند. اما گاهی ناگهان رشد این گیاه متوقف می‌شود. واقعا چه اتفاقی می‌افتد که فیکوس دچار این مشکل بزرگ می‌شود؟
نباید این موضوع را فراموش کنید که فیکوس یک موجود زنده است و توقف رشد آن یک مشکل اساسی است. با این که فیکوس تحمل بالایی در برابر مشکلات سخت از خود نشان می‌دهد ولی با این حال ممکن است با بعضی از شرایط نتواند کنار بیاید. در این زمان است که دیگر رشد نکرده و اصطلاحا دچار انجماد می‌شود. بهترین کار این است که در آغاز نگهداری از این گیاه شرایط اصولی برای نگهداری از آن را کاملا بشناسید؛ تا بتوانید علایق گیاه را تشخیص داده و شرایط زندگی ایده آل را برای آن فراهم کنید.
ممکن است شما تمام شرایط نگهداری فیکوس را نشناسید؛ بنابراین سریعا شروع به مطالعه کرده تا بتوانید عواملی که سبب آزار گیاه فیکوس می‌شوند را شناخته و آن‌ها را برطرف سازید.
می‌توانید برای این کار مقاله آشنایی با شرایط نگهداری گل فیکوس در خانه را مطالعه کنید.
گیاه فیکوس بر روی شرایطی مثل مقدار آب، نور خورشید، خاک و سایر شرایط لازم برای رشد بسیار حساس است و با رشد نکردن خود این موضوع را به شما نشان می‌دهد. با این حال ممکن است روزی شاهد این اتفاق تلخ باشید، روزی که ببینید فیکوس شما دیگر رشد نمی‌کند؛ راه چاره چیست؟ آیا باید از آن قطع امید کرد؟ یعنی راهی برای نجات آن وجود ندارد؟
صبر کنید، شکیبا باشید. مگر زمانی که شما سرما می‌خورید؛ دکتر یا اطرافیان‌تان از شما قطع امید می‌کنند؟ مسلما این طور نیست. شما با رعایت کردن نکات ساده و استراحت کافی، می‌توانید سلامتی خود را باز گردانید. دقیقا برای گیاه فیکوس هم همین طور است.
۱. کمبود نور
رشد نکردن فیکوس شما می‌تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد. رایج‌ترین دلایل آن کمبود نور برای گیاه شما است. از آن جایی که فیکوس را باید در یک محیط بسته نگهداری کنید؛ ممکن است دچار این تصور اشتباه شوید که گیاه شما به نور کافی احتیاج نداشته و می‌تواند در محیطی با نور بسیار کم به زندگی‌اش ادامه دهد. در حالی که این طور نیست! گیاه فیکوس به نور غیر مستقیم زیادی برای رشد شگفت انگیز خود احتیاج دارد. پس فیکوس خود را از نعمت نور محروم نکنید.
ولی رشد نکردن فیکوس فقط به خاطر کمبود نور اتفاق نمی‌افتد؛ دلایل دیگری هم این گیاه را تهدید می‌کنند، که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
۲. کمبود آب
کمبود آب یا آبیاری کم می‌تواند رشد گیاه فیکوس را متوقف کند. اگر فیکوس آب کافی دریافت نکند می‌تواند مقدار مورد نیاز از مواد مغذی را از خاک جذب کند. به همین خاطر وقتی مواد مغذی کمی را به دست آورد؛ برای صرفه جویی و ادامه حیات با همان مواد مغذی کمی که برای آن باقی مانده، به حالت خواب می‌رود و دیگر رشد نمی‌کند. این اتفاق بستگی به فصل گرم یا سرد ندارد؛ کمبود آب موجب آسیب شدید به فیکوس می‌شود.
در هنگام آبیاری، گیاه خود را مورد آزمایش قرار ندهید! به آن قطره قطره آب ندهید؛ به این شکل میزان واقعی نیاز فیکوس به آب را متوجه نخواهید شد. فیکوس از این حالت به هیچ وجه خوشش نمی‌آید.
شما باید رطوبت نسبی خاک را برای فیکوس خود حفظ کنید. این گیاه به رطوبت زادگاه خود عادت دارد و بدون رطوبت با شما قهر می‌کند. در زمان آبیاری به فیکوس به صورت آرام به گیاه آب دهید و زمانی دست از آبیاری بکشید که خروج آب را از زهکشی‌های گلدان مشاهده کنید. فراموش نکنید برای سرزندگی و سالم ماندن فیکوس از خاک و گلدان با زهکشی مناسب استفاده کنید؛ چون در صورت رطوبت بالای خاک، ریشه گیاه دچار پوسیدگی شده و متاسفانه در نهایت منجر به مرگ گیاه می‌شود.
یکی از نشانه‌های کمبود آب مورد نیاز در گیاه فیکوس علاوه بر توقف رشد، رنگ پریدگی و ترد شدن برگ‌های آن است. اگر متوجه شدید که خاک گلدان تا عمق زیادی خشک شده و فیکوس رشد نمی‌کند؛ با آبیاری به موقع و در حد نیاز فیکوس، گیاه خود را به زندگی بازگردانید.
ولی اگر آبیاری را بیش از حد انجام داده باشید؛ پژمردگی گیاه حالت بیمار گونه‌اش را برای شما به نمایش می‌گذارد. صبر کنید تا خاک گلدان تا عمق 4 الی 5 سانتی متری خشک شود و مجددا زمان مناسب برای آبیاری ایجاد شود.
۳. کود
گیاه فیکوس به کود زیادی نیاز ندارد. به خصوص زمانی که آن را به تازگی در خاک جدید کاشته باشید. گاهی برخی افراد تصور می‌کنند که خاک مطلوب همیشه مواد مغذی مورد نیاز برای گیاه را فراهم می‌کند ولی این تصوری اشتباه است. به مرور زمان مواد مغذی خاک به دلیل تغذیه گیاه از آن‌ها کم شده و برای ادامه حیات و حتی رشد به کود مقوی احتیاج دارند. نباید در کوددهی به گیاه فیکوس نیز زیاده روی کرد. هر کودی که شما آن را می‌خرید، دستورالعمل مخصوص به خود را دارد. پس فراموش نکنید که طبق دستورالعمل کود، گیاه خود را تغذیه دهید.
۴. اندازه گلدان
با توجه به سرعت رشد بالای گیاه فیکوس حتما متوجه خواهید شد که این گیاه نیاز به تعویض گلدان خواهد داشت. یکی از نکاتی که معمولا افراد به آن توجه نمی‌کنند اندازه گلدان برای فیکوس است. فیکوس دوست دارد که جایی برای بزرگ شدن و وسیع شدن داشته باشد. خانه‌ای دلباز و راحت را می‌پسندد. ولی اگر از خانه خود ناراحت باشد؛ این ناراحتی را با توقف رشد خود به شما نشان می‌دهد.
اگر متوجه خم شدن گیاه در یک جهت یا پیچیده شدن شاخ و برگ آن به هم شدید، ممکن است این نشانه‌ای برای عدم وجود فضای کافی در گلدان برای گیاه فیکوس باشد. در چنین شرایطی می‌توانید گیاه را از گلدان خارج کرده و آن را بررسی نمایید.
در هنگام خرید گلدان برای فیکوس خود مطمئن شوید که اندازه گلدان از هر طرف گیاه فیکوس حداقل 5 سانتی متر بزرگ‌تر باشد.
۵. به خواب رفتن فیکوس
زندگی گیاه فیکوس مانند بسیاری از گیاهان دیگر، با یک چرخه رشد طبیعی که همزمان با فصل‌های سال است؛ گره خورده است، بنابراین در زمستان شما شاهد رشد نکردن فیکوس خود خواهید بود و گیاه به خواب زمستانی می‌رود! خواب زمستانی برای بسیاری از گیاهان به خصوص آن‌هایی که در عرض‌های جغرافیایی بالاتری قرار دارند؛ اتفاق می‌افتد. زیرا با تغییر فصول، عوامل محیطی مهم مانند دما و سطح نور نیز تغییر می‌کنند. در طول ماه‌های سرد به خصوص زمستان، زمانی که دما و سطح نور بسیار پایین‌تر هستند؛ گیاهان تمایل دارند رشد خود را متوقف سازند و روی تقویت ساختارهای داخلی و سیستم ریشه خود تمرکز کنند.
در حقیقت این یک عملکرد ضروری برای گیاه محسوب می‌شود. بنابراین وقفه در رشد شاخ و برگ همیشه به عنوان یک علامت نامطلوب برای فیکوس شما به حساب نمی‌آید. چیزی که بعدا متوجه آن خواهید شد این است که با نزدیک شدن به بهار و تابستان فیکوس شما دوباره از خواب بیدار شده و رشد برگ‌ها و ساقه‌های آن به حالت طبیعی باز می‌گردد.
۶. سایر عوامل موثر بر رشد نکردن فیکوس
یکی از آخرین مواردی که باید هنگام بررسی این که چرا فیکوس دیگر رشد نمی‌کند؛ در نظر گرفته شود این است که محیطی را که در آن گیاه شما زندگی می‌کند و همچنین کیفیت شیوه‌های نگهداری آن را بررسی کنید. اساسا هر چیزی که باعث ایجاد استرس در گیاه شما شود یا سلامت آن را به خطر بیندازد، باید مورد توجه قرار گیرد؛ زیرا علیرغم بهترین تلاش شما، یک گیاه ناسالم یا تحت شرایط استرس‌زا قادر نیست به طور موثر رشد کرده و به حیات خود ادامه دهد.
منظور ما در این قسمت این است که سعی کنید مکانی را برای فیکوس خود پیدا کنید که علاوه بر نور کافی، دمای ثابتی در حدود 18 درجه سانتی گراد بر آن جا حاکم باشد. همچنین مواظب باشید که آفت‌ها فیکوس شما را تهدید نکرده و سلامت آن را به خطر نیندازد. با این که فیکوس نسبت به آفت‌ها تقریبا مقاوم است ولی از آفت‌هایی مثل کنه‌های عنکبوتی یا پشه‌های قارچی غافل نشوید.
سخن پایانی
در این مقاله سعی ما بر این بود که تمامی علت‌هایی که مانع از رشد نکردن فیکوس می‌شوند را به شما معرفی کنیم. آشنایی با این علت‌ها به شما کمک می‌کنند تا از گیاه خود به خوبی نگهداری کنید و در صورتی که گیاه شما دچار مشکل جدی شد می‌توانید با آگاهی از نوع علت مشکل را در سریع‌ترین زمان برطرف سازید.
سوالات متداول :
- آیا دلیل رشدنکردن فیکوس می‌تواند جدی باشد؟
بله، در متن بالا به طور کامل علل عدم رشد فیکوس را توضیح دادیم. پس با شناسایی نوع علت می‌توانید مشکل گیاه خود را برطرف سازید.
- خواب زمستانی باعث مشکل جدی در فیکوس می‌شود؟
خیر، خواب زمستانی باعث می‌شود که گیاه قوای خود را برای شروعی تازه جمع کرده و با قدرت بیش‌تری رشد پیدا کند.
